Niewiele ponad rok po zaprzysiężeniu nowego parlamentu zbieramy i przypominamy obietnice wyborcze związane z tematyką przewozu towarów koleją poszczególnych partii, a także wszystkie związane z koleją poszczególnych parlamentarzystów.

Monitoringiem objęto cztery ugrupowania: PiS, PO, PSL, SLD. Ruch Palikota nie był monitorowany z powodu braku obietnic dotyczących transportu.

Monitoring jest oparty na odpowiedzi na pytania związane z polityką transportową, zebrane w 2011 roku oraz programy wyborcze opublikowane przed wyborami w 2011 roku.

Platforma Obywatelska

Obietnica 1:

Wprowadzone zmiany miałyby umożliwić przyznawanie przez zarządcę przewoźnikom kolejowym realizującym przewóz intermodalny ulg w opłacie podstawowej w celu rozwijania tego rodzaju przewozów.

Status:

Ministerstwo Transportu informuje o woli przygotowania ustawy, która dawałaby Ministrowi możliwość wskazywania, stawki dla których pociągów będą dotowane w ramach obecnej dotacji ogólnej na PKP PLK. Projekt tej ustawy nie jest jeszcze opracowany, termin wejścia w życie nie jest znany.

Obietnica 2:

W Polsce powstaną, zgodnie z Rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 913/2010 z dnia 22 września 2010 r. w sprawie europejskiej sieci kolejowej ukierunkowanej na konkurencyjny transport towarowy, dwa korytarze dedykowane dla kolejowego ruchu towarowego, na pożądanych przez nas trasach (Północ – Południe: Gdynia – Katowice – Ostrava / Zielina – Bratislava / Vienna – / Klagenfurt – Udine / Venice / Trieste / Bologna / Rawenna / Graz – Maribor – Ljubljana – Koper / Trieste oraz Wschód-Zachód: Bremerhaven/Rotterdam/Antwerpia-Aachen/Berlin-Warszawa-Terespol/Kowno); dokładny przebieg trasy pomiędzy głównymi punktami zdefiniuje zarządca infrastruktury; ponadto dopuszczalne są modyfikacje przebiegu wcześniej wyznaczonych korytarzy.

Status:

W grudniu 2012 roku Ministerstwo Transportu przedstawiło aktualizację Wieloletniego Programu Inwestycji Kolejowych do roku 2015, w którym inwestycje na wymienionych powyżej korytarzach są jednym z priorytetów. Nie oznacza to jednak, że korytarze będą gotowe do roku 2015. Niestety, część sprawozdawcza Programu ujawnia bardzo duże opóźnienia w pracach zaplanowanych do tej pory. Program zakłada bardzo forsowne przyspieszenie w realizacji inwestycji. Wiara w jego powodzenie nie ma oparcia w praktyce roku 2012 i lat poprzednich.

Warto zaznaczyć, że wśród obietnic PO zabrakło korytarza Rail Baltica, który w świetle doświadczeń zgromadzonych w projekcie jest najbardziej newralgiczny i bogaty w konflikty drogowe.

W grudniu PKPSA przedstawiły projekt usamorządowienia lub likwidacji około 3000 km linii kolejowych. Wykonanie tych zapowiedzi w dużej mierze utrudni prowadzenie ruchu towarowego. Wiele istotnych zakładów znajdzie się poza zasięgiem kolei. Znikną trasy alternatywne, przydatne w sytuacji remontu lub awarii. Kampania „Tiry na tory” podpisała się pod listem otwartym w tej sprawie, wzywającym do zatrzymania realizacji tych zamierzeń.

Obietnica 3:

Administracja rządowa wystąpiła do Narodowego Centrum Badań i Rozwoju o uruchomienie programu badawczego dotyczącego nowej konstrukcji platformy do przewozu naczep, pozwalającej na uproszczenie i przyspieszenie załadunku, bez rozbudowanej infrastruktury punktowej. Projekt takiego rozwiązania został opracowany przez kilka ośrodków badawczych, a liderem jest zespół z Wojskowej Akademii Technicznej.

Status: Model tej platformy został zaprezentowany pracownikom projektu. Niestety, prace zespołu projektowego zostały zatrzymane z powodu braku środków na pilotażowe choćby wdrożenie. Ministerstwo proponuje konstruktorom aplikowanie o środki w konkursie NFOŚiGW dla firm w roku 2013. Dokładne terminy nie są znane.

Obietnica 4:

O ile jednak zasada „zanieczyszczający płaci” nie budzi kontrowersji i jest akceptowalna z punktu widzenia społecznego i odpowiedzialności za czynności, o tyle zasada „użytkownik płaci”, biorąc pod uwagę przeciętny standard życia społeczeństwa polskiego, powinna być wdrażana stopniowo.

Status: Dodatkowe drogi zostały dołączone do systemu ViaToll zgodnie z planem realizowanym od 2011 roku. Nadal jednak drogi płatne dla ciężarówek stanowią około 1% sieci dróg. Nowe środki internalizacji kosztów nie były proponowane ani omawiane.

Obietnica 4:

Rozpoczęliśmy działania restrukturyzacyjne grupy PKP SA, oddłużanie spółek grupy, uruchomiliśmy procesy prywatyzacyjne i zmiany w zakresie nadzoru właścicielskiego. Tymi działaniami zmieniamy jakość kolei w Polsce, tak aby w niedalekiej przyszłości była ona atrakcyjnym środkiem transportu.

Status:

W roku 2012 nastąpiły duże zmiany w zarządach grupy PKP. Te i inne zmiany nie miały jednak przełożenia na warunki działania przewoźników towarowych. Prywatyzacja PKP Cargo nie została dokończona.

PSL:

Obietnica 1:

Ustabilizowanie cen dostępu do infrastruktury kolejowej poprzez kotwicę budżetową – podwyżka nie większa niż prognoza inflacji projekcie budżetu Państwa.

Status: Kotwica taka nie została wprowadzona

Obietnica 2:

Budowa centrów logistycznych

Status: Ilość centrów wzrasta

Obietnica 3:

Wprowadzenie do przetargów PKP PLK generalnej zasady o dowozie kruszyw transportem kolejowym

Status: zasada taka nie została wprowadzona

Obietnica 4:

Upowszechnienie ważenia na drogach szczególnie towarów sypkich masowych np. przed kopalniami

Status: nie są znane dane potwierdzające znaczące upowszechnienie ważenia w 2012 roku; dane takie opublikuje Generalna Inspekcja Transportu Drogowego na początku 2013 roku. Realizujący projekt zwrócą się z wnioskiem o przekazanie tych danych w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Obietnica 5:

Zwiększenie udziału intermodalu do ponad 10 % do końca kadencji

Status: według niepełnych danych za 2012 roku udział intermodalu w pracy przewozowej wynosi 4.5%. Po wzrostowym roku 2011, w 2012 nie zanotowano żadnych zmian.

Obietnica 6:

Powstrzymanie tempa spadku udziału kolei i transportu wodnego w przewozach – do końca kadencji

Status: po jednym roku nie jest możliwa weryfikacja

Obietnica 7:

Zbudowanie silnych centrów logistycznych w polskich portach i terminali granicznych – do końca kadencji

Status: po jednym roku nie jest możliwa weryfikacja

Omawiając działania partii rządzących należy zauważyć, że pod koniec roku Centrum Unijnych Projektów Transportowych ogłosiło konkurs dotacyjny dedykowany infrastrukturze intermodalnej, w którym do rozdysponowania jest 167 mln zł.

Prawo i Sprawiedliwość

Hasło „tiry na tory” zostało dosłownie zacytowane w programie tej partii z 2011 roku.

Obietnica 1:

Prywatyzacja PKP Cargo (+ innych spółek kolejowych)

Obietnica 2:

Ograniczenie przyrostu transportu towarowego na duże odległości. Rozwój terminali intermodalnych.

Obietnica 3:

Przede wszystkim zwiększenie nakładów na modernizację torowisk i jednoczesne obniżenie opłat dla przewoźników.

Obietnica 4:

Stopniowe zwiększanie co roku procenta nakładów przeznaczonych na kolej o 4-5% rocznie do pułapu 40/60.

Status: ugrupowanie nie zgłaszało inicjatyw legislacyjnych w tej sprawie.

Sojusz Lewicy Demokratycznej

Obietnica 1:

Założyć dojście do rekomendowanej przez Komisję Europejską proporcji nakładów na transport lądowy (40% na kolej, 60% na drogi), a więc dedykowania 40% nakładów na kolej, w okresie nie dłuższym niż 5 lat,

Obietnica 2: zwiększyć nakłady na utrzymanie infrastruktury nawet za cenę zmniejszenia nakładów na modernizację

Obietnica 3: Dla wyrównania konkurencyjności kolei wobec transportu drogowego jest konieczne obniżenie w ciągu pięciu lat stawek dostępu do infrastruktury w

stosunku do poziomu z 2010 r.: dla przewoźników pasażerskich o 45%, dla przewoźników towarowych o 60%.

Status: ugrupowanie nie zgłaszało inicjatyw legislacyjnych w tej sprawie.

Ponadto udało nam się zebrać następujące indywidualne obietnice obecnych posłów dotyczące kolei:

Adam Abramowicz (PiS): „zabieganie o więcej połączeń autobusowych i kolejowych w regionie[ Biała Podlaska”

Piotr Babinetz (PiS):”modernizacja kolei na Podkarpaciu”

Magdalena Gąsior-Marek (PO): „poprawa dostępności komunikacyjnej Podhala (zakopianka, lotnisko regionalne, kolej)”

Stanisław Lamczyk (PO): „budowa Pomorskiej Kolei Metropolitalnej i połączenie jej z modernizowanymi liniami kolejowymi”

Antoni Mężydło (PO): „poprawa jakości usług Polskich Kolei Państwowych”

Bogdań Rzońca (PiS): „przebudowa linii kolejowej Rzeszów-Jasło-Zagórz-Biecz”

Piotr Szeliga (obecnie SP): „budowa terminalu przeładunkowego na stacji PKP w Biłgoraju – przeniesienie transportu TiR na kolej”

Andrzej Dąbrowski (obecnie SP): „poprawa infrastruktury drogowej i kolejowej w powiatach kłodzkim i ząbkowickim”

Czesław Hoc (PiS): „kolej i lotnisko w Zegrzu”

Marzena Machałek (PiS): „modernizacja linii kolejowej (Wrocław – Jelenia Góra) oraz remont peronów jeleniogórskiego dworca PKP”

Sławomir Nowak (PO): „budowa nowej kolei metropolitalnej z Gdańska do lotniska i na Kaszuby”

Andrzej Orzechowski (PO): „Rail Baltica (element transeuropejskiego korytarza transportowego, wraz z Via Baltica)”

Lech Sprawka (PiS): „zabieganie od dostępność komunikacyjną Lublina i Lubelszczyzny (drogi S17 i S19, linia kolejowa nr 7, lotnisko)”

Jacek Świat (PiS): „budowa kolei miejskiej (Wrocław)”

Trudno ocenić ich realizację po pierwszym roku kadencji. Ufamy, że zbiór ten będzie przydatny dla wszystkich zainteresowanych w przyszłości.